sembat
|
продолжение: Вялікую цікавасць уяўляюць помнікі мураванага будаўніцтва тых часоў. Гэта акуратныя домы, акружаны зелянінай, якія ствараюць добрае ўражанне, нягледзячы на прастату свайго аб’ёма. Асабліва добры іх эканомны і функцыянальна прадуманы план. У гэтых домах, сціпласць канструктывіскіх формаў не падаецца аскетычнай.Стыль канструктывізм мы можам убачыць на вуліцах Цаглянай, на рагу вуліц Славацкага і 17 верасня, Бялінскага і сапраўднай стратай Новага свету з’яўляецца дом, які ўжо не існуе- па адрасу Горкага 29. Дамы ўзводзіліся не толькі ў стылі канструктывізм, яны таксама утрымліваюць неабарочныя тэндэнцыі, напрыклад, жылы будынак па рагу вуліц 17 верасня і Славацкага, ці неакласічныя тэндэнцыі, будынак на вул. Рэйманта. Трэба адзначыць, што захаваліся не толькі будынкі, але і дэкаратыўныя элементы тых часоў – упрыгожванні вокнаў, дзверы, ручкі, дэкор фасадаў. Аблічча горада вызначаюць не толькі архітэктура, але і тыя людзі, што жылі на Новым свеце. Гэта інжынер Высоцкі, дзеяч Сымон Якавюк, а таксама шматлікія дактары, уладальнікі крамаў. Усе гэтыя асобы заслугоўваюць даследавання іх жыццёвых дарог, бо яны былі часткай і гісторыі Новага свету. Таму вельмі важным для вывучэння Новага свету - з’яўляецца збор успамінаў яшчэ жывых людзей, што могуць апісаць раён і горад тых часоў. Вельмі яркімі і змястоўнымі з’яўляюцца ўспаміны Здзіслава Цыпельта, які нарадзіўся і жыў у Гродна. З.Цыпельт - генерал брыгады, лётчык-выпрабавальнік. Змагаўся на польскім баку ў Гродна ў 1939 г., малодшы лейтэнант у Арміі Краёвай. Грамадзкі дзеяч, які адданы справе дапамогі палякам на Усходзе. Былы старшыня арганізацыі імя Элізы Ажэшкі (сёння Саюз Гарадзенцаў) у Варшаве. Ініцыятар і галоўны арганізатар першага з’езду Гарадзенцаў у Гродна (25-29 траўня 1994 г.). Рысывальшчык, ілюстратар шматлікіх кніг для дзяцей і дарослых.7 У яго ўспамінах пра Новы свет можна знайсці дакладныя апісанні дроўнага рынка, вуліц Грандзіцкай, Міцкевіча, 11 лістапада. Па сутнасці яго ўспаміны дазваляюць аднавіць жыццё Новага свету – “месцы, якія ўзгадваю праз шмат гадоў. Іх вобраз вельмі добра захаваўся ў маёй памяці, што нават сучасныя вобразы не перакрэслілі яго. Увесь час бачу даўнюю вул. Грандзіцкую і прылягаючы да яе рынак”8. Цікава, што напісанне успамінаў пра Гродна мае дату 22 красавіка 1994 года. На наступны дзень Здзіслаў Цыпельт памёр. Такім чынам, Новы свет – гэта адметны гістарычны і архітэктурны раён гораду, які патрабуе аховы і даследавання. Таму я заклікаю вас паважаныя даследчыкі нашай багатай мінуўшчыны звярнуць увагу на гісторыю раёну, на асаблівасці яго станаўлення і развіцця. Варта захаваць гэты раён, які і па сёняшні дзень з’яўляецца часткай асаблівага архітэктурнага аблічча Гродна, таму трэба прымаць меры па яго ахове і надаць будынкам Новага свету статус помніка архітэктуры. І важным крокам да гэтага з’яўляецца папулярызацыя Новага света сярод грамадзкасці.
|