www
|
Васіль Супрун, актыўны ўдзельнік арганізацыі "Чайка", успамінаў: “Мы, былыя аднакурсьнікі Слонімскай настаўніцкай сэмінарыі, раскіданыя па розных гарадох і вёсках, часта сустракаліся, згадвалі юнацтва, гаманілі пра нашае шчырае жаданьне прысьвяціць сябе служэньню свайму народу, яго асьвеце і культуры. З болем і жахам мы назіралі, як топчуцца і зьневажаюцца нашыя сьвятыні. Кожная такая сустрэча збліжала нас духоўна, падахвочвала неяк супрацьстаяць гвалту. Было ж нам тады каля дваццаці, наперадзе ўсё жыцьцё зь сьветлымі марамі і жаданьнем пражыць яго дастойна і прыгожа, на карысьць роднай Беларусі. Наўкола ўсё руйнавалася. Чужы брудны бот нахабна таптаўся па нашых сьвятынях. “За што?” — узьнікала пытаньне. Усе мы бачылі, як гэты ж бот прайшоўся па многіх народах Эўропы і ў крыві ўтапіў іх свабоду. Маўчаць было немагчыма. І мы вырашылі, не шкадуючы свайго жыцьця, бараніць гонар, сумленьне і самабытную спадчыну свайго народу. Уступаць у адкрытую барацьбу цяпер было бессэнсоўна, і таму мы сышліся на наступным: праз патрыятычнае падпольле спрыяць нацыянальнаму самаўсьведамленьню моладзі, рыхтуючы тым самым супраціў шквалу чужацкай агрэсіі, што несла з сабой маральнае і духоўнае разлажэньне нашага народу, зьнішчэньне яго гістарычных каштоўнасьцяў”.
...
І ўсё ж, нягледзячы на кансьпірацыю, улетку 1947 г. падпольле было разгромленае. Першы ўдар быў нанесены Цэнтру Беларускага Вызвольнага Руху. Усіх арыштаваных абвінавацілі ў антысавецкай агітацыі, здрадзе СССР і падрыхтоўцы ўзброенага паўстаньня з мэтай аддзяленьня Беларусі ад СССР. Сяброў “Чайкі” судзілі ваенныя трыбуналы МУС у Баранавічах (16—18 кастрычніка 1947 г.), дзе было асуджана 18 асобаў, і ў Менску (21 лістапада 1947 г.), дзе былі асуджаныя 4 асобы. Усіх абвінавацілі па артыкулах 63-1 і 76 КК БССР. Тэрміны пакараньня вагаліся ад 10 да 25 год.
Асуджаныя былі Агейка Міхась (10 год), Альшэўскі Кастусь (10 год), Барэйка Аляксандар (25 год), Гардзейка Аляксандар (10 год), Грынь Уладзімер (10 год), Ждановіч Мікалай, Жукоўскі Аляксандар (6 год), Кабак Антон (10 год), Кавальчук Леакадзія (10 год), Казак Генадзь, Кернога Мікалай, Краскоўскі Вячаслаў (10 год), Лазіцкі, Лазоўскі Іван (10 год), Лях Лявон (10 год), Макарэвіч Мікалай, Маныла Іван (10 год), Ракевіч Міхась (25 год), Супрун Васіль (25 год), Чыгрын Міхась (10 год), Шапавал Аляксандар, Яноўскі Сяргей (10 год). Пад катаваньнямі Ўладзімер Салавей звар'яцеў у турме і быў зьмешчаны ў псыхіятрычную лякарню.
Усе ўдзельнікі адбывалі пакараньні ў лягерах на Поўначы, у Сыбіры, Казахстане. А па вяртаньні, як і сябры СБП, усе зьведалі ціск з боку ўладаў.
|