|
Beton
|
Из газеты " Перспектива"
Непрыступны ДАК
Як бы ні было спешна ехаць па ўпарадкаванай шашы, па зямлі, параненай снарадамі і бомбамі, палітай крывёй гераічных воінаў, а хочацца спыніцца, азірнуцца вакол, на тыя ўзгоркі і палеткі, лясы і лугі, за якія яны змагаліся, дзе яшчэ засталіся сляды былых баёў у 1941 і 1944 гадах. Вось справа ад шашы перад Асочнікамі, метрах у ста ад дарогі, зіяюць амбразуры ДАКа – доўгатэрміновай абароннай кропкі. Пабудаваны ў 1940-1941 г. пад кіраўніцтвам генерала Д. Карбышава, ён уваходзіў у сістэму абаронных збудаванняў паблізу граніцы з Германіяй.
Двухузроўневы, глыбокі, з метровай таўшчыні бетоннымі сценамі, ён быў прызначаны для кулямётна-гарматнай стральбы. У ДАКах размяшчаліся падраздзяленні 9-га асобнага кулямётнага батальёна пад камандаваннем капітана П. В. Жылы. Знешнюю абарону яго і абарону ўздоўж Аўгустоўскага канала забяспечвалі воіны 213-га сп. У канцы другіх сутак вайны полк, ужо акружаны нямецкімі войскамі, зняўся з сваіх пазіцый і рушыў у накірунку Гродна і Гожы. А абаронцы ДАКаў, не маючы сувязі з камандаваннем і загаду аб адступленні, прадаўжалі змагацца да канца.
Вось што расказваў аб сутках змагання аднаго з ДАКаў яго абаронца, цудам выжыўшы Леанід Ірын, ураджэнец Ноўгарадскай вобласці:
“23.VI.1941 гарнізон ДАКа пратрымаўся да цемры. Толькі тады ўдалося з палёгкай уздыхнуць, але мы былі галоднымі, пітной вады не было. А ісці было немагчыма, таму што мы былі ў асадзе. Адчувалася, што ў наступны дзень у нас адбудзецца нейкая развязка... На досвітку 24 чэрвеня вораг распачаў ураганны мінамётны і артылерыйскі агонь па нашай невялікай кропцы... Практычна ДАК знаходзіўся ў нямецкіх руках, але гарнізон быў яшчэ баяздольны і ўсімі сіламі наносіў удары па ворагу, але патроны і снарады ўжо канчаліся. Немцы крычалі: “Рус, здавайся!”, але мы адказвалі стрэламі. Фашысты закідвалі ў перыскопную адтуліну ці то гранаты, ці то бутэлькі з гаручай сумессю, і ўзрывы былі страшэннай сілы, ДАК напаўняўся ядавітымі рэчывамі, усё расцякалася і гарэла блакітным полымем, ДАК напоўніўся дымам і пылам... Былі надзеты процівагазы. Гарнізон гінуў ад узрываў і атрутных рэчываў. Але зноў паўтарыліся выбухі ў некалькіх месцах, ... абваліліся бятонныя глыбы, з забетаніраваных завесаў узрывам знясло дзверы, ... у ДАКу было сапраўднае пекла. Выбуховай хваляй мяне падкінула, я атрымаў асколачныя раненні, ногі абгарэлі, і я страціў прытомнасць... Не ведаю, колькі я так праляжаў. Калі прышоў у сябе, адчуваў ва ўсім целе страшэнны боль. У ДАКу было ціха і цёмна, стаяла ноч...”
Шэры прывід
Маўкліва ўзвышаецца сярод поля бетонны, у трэшчынах і выбоінах двухузроўневы гмах як сведка гераізму яго абаронцаў, нібыта захоўваючы свае таямніцы, разгадаць якія наўрад ці ўдасца. А ўшанаваць іх подзвіг патрэбна было б лепшым чынам, каб ДАК не глядзеўся шэрым прывідам сярод пасеваў кукурузы. Годна было б, калі б вакол яго зрабілі хаця б у два метры ахоўную паласу, на шашы зладзілі заезд для транспарту.
Побач з гэтым ДАКам каля дарогі, бліжэй да Аўгустоўскага канала, стаіць другі вартавы, толькі меншы памерамі. Як напісана на мемарыяльнай дошцы, 22-24 чэрвеня 1941 г. тут трымалі абарону воіны 9-га асобнага кулямётнага батальёна і 213-га стралковага палка. На закратаванай амбразуры, як сімвал павагі да абаронцаў, падзякі ім, ляжыць яшчэ свежы букецік кветак.
Многія абаронцы ДАКаў вакол Сапоцкіна загінулі, у жывых засталіся некалькі чалавек. Трагічны іх лёс звязаны з тым, што будаўніцтва гэтых умацаванняў не паспелі завяршыць, абсталяваць, забяспечыць дастатковай колькасцю боепрыпасаў, харчаваннем, вадой. Не наладжана надзейная сувязь іх з камандаваннем і паміж сабой. Акрамя таго ў камандзіраў гэтых невялікіх гарнізонаў не было дакладных інструкцый аб іх дзеяннях, паводзінах, аб ролі гэтых умацаванняў у час працяглых ваенных дзеянняў у тыле ворага, што з’явілася недапрацоўкай стратэгіі вышэйшых штабоў. Не маючы сувязі са сваім штабам, знаходзячыся ў варожым коле, гарнізоны кіраваліся асноўным правілам паводзін салдата – заставаліся вернымі прысязе і воінскаму абавязку. А таму, стаўшы закладнікамі, гераічна гінулі ў сваіх цесных, зруйнаваных умацаваннях.
Аб гераізме абаронцаў ДАКаў каля Сапоцкіна сведчаць і трафейныя дакументы, што захоўваюцца ў ваенных архівах. Так, газета “Труд” 22 чэрвеня 1968 г. прывяла рапарт камандзіра 43-га штурмавога сапёрнага батальёна, які паведамляў: “У доўгатэрміновых умацаваннях рускія змагаюцца незвычайна цвёрда. Нават выведзены са строю салдат, які са стогнам круціцца на зямлі, працягвае змагацца.Таму трэба кожнага раненага або забітага некалькімі стрэламі з пісталета рабіць зусім бяспечным для нашых войскаў”.
|
: 1 ... 17 18 20 21 ... 79 Далее» Вниз