|
SAnt
|
Мала хто аспрэчвае той факт, што такая зьява існуе й актыўна разьвіваецца. "Так, можна казаць пра наяўнасьць беларускага слэнгу, хоць на яго пакуль мала зважаюць літаратары ", - мяркуе Зьміцер Вішнёў, які разам з Андрэем Бурсавым спрабуе аднавіць беларускую лаянку (напр., "шчырэц", "гык" - "дужы гык - добры мужык"). Яго падтрымлівае Адам Глобус: "Без сумневу беларуская моладзевая гаворка існуе, і калі паспрабаваць скласьці слоўнік такога кшталту, то ён будзе мо й таўсьцейшы за падобны расейскі". А вось мовазнаўца Юрась Бушлякоў не хавае скепсысу што да арыгiнальнасьцi сучаснага беларускага слэнгу: "Большасьць жаргонных, слэнгавых словаў пераносiлася й пераносiцца да нас з расейскага маўленьня, нават ангельскія словы прыходзяць, як правiла, не беспасярэдне, а з усiмi нюансамi й адценьнямi расейскага ўжываньня. Уласнабеларускiх слэнгавых элемэнтаў пакуль меншыня. Кажуць, напрыклад: "здаць залiк самарухам" або "заўзець за Беларусь". Тут ужо чыста нашыя штучкi".
Той жа Піскур у сваім артыкуле ў "Arche-1999" зазначаў, што айчынны слэнг меў бы быць незразумелы расейцу. Але пакуль такое ўявіць досыць складана, бо расейская моўная культура ўплывала на фармаваньне маўленьня беларускамоўнай моладзі ад 70-х гг. XX ст. Менавіта ў гэты час слэнг зьявіўся на абсягах СССР - галоўным чынам у Маскве й Ленінградзе. Адтуль ужо гэтая зьява распаўсюджвалася па саюзных краінах. Польскі ды іншыя ўплывы былі ня вельмі значныя. "Уся моладзь ў той час карысталася аднымі словамі - і ў Горадні, і ў Львове", - згадвае Сяргей Астравец. Тым ня менш цяпер расейскі ўплыў пакрысе звужаецца. Калькаваная расейская лексыка, назапашаная цягам некалькіх дзесяцьцігоддзяў, паступова сыходзіць, і цяпер на "трубе" (пераход на Кастрычніцкай), каля "Макдона" ("Макдональдс" на пр.Скарыны) ці "на Янку" (сквэр Янкі Купалы) ужо не пачуеш распаўсюджаных раней слоў кшталту "башлі" (грошы), "атам" (добра), "папаня" (бацька) і г.д. Глобус зазначае, што ў нашыя дні беларускі слэнг мае больш заходнюю скіраванасьць. Гэты факт пацьвярджае і словатворчасьць аўтараў "Студэнцкай думкі" і "Навінак". За кошт іх беларуская слэнгавая лексыка папоўнілася такімі словамі, як "сідзічка", "шытняк", "лайф-стайл", "шоў-біз". Празь імкненьне да моўнага самавыяўленьня беларуская моладзь сама стварае словы. Такім чынам зьявіліся ўласнабеларускія слэнгізмы "сьнядзец" (рус. "хавчик", ежа), "маскальнуты" (прыхільнік расейскай маскультуры), "паратунка" (хуткая дапамога), "быкасты" (ужываны прадмет), "нармуль" (добра, у норме) і г.д. Літаратурны крытык Пятро Васючэнка сьведчыць, што ў Стоўбцах моладзь кажа "дровы", калі справы ідуць дрэнна, а навучэнцаў Полацкага ляснога тэхнікуму іх аднагодкі клічуць "караедамі". Адным са шляхоў папаўненьня слэнгавай лексыкі можна лічыць і ўжываньне забытых слоў. Колькі раз давадзілася чуць у моладзевым асяродку такія словы, як "бздура" (замест "фігня"), "гальмар" (замест "тормаз").
Будучыня айчыннага слэнгу знаходзіцца ў наўпроставай залежнасьці ад распаўсюду беларускай мовы. "Цяпер саму беларускую мову можна назваць у пэўнай ступені слэнгам, сацыяльным дыялектам, бо яна пакуль не абслугоўвае ўсе сфэры жыцьця", - мяркуе З.Саўка. Ю.Бушлякоў лічыць, што ўласных лексычных навацыяў паболее толькі калі беларуская мова выберацца з пасткі абмежаванага функцыянаваньня.
Сяргей Будкін
|
|
|
|
|
Записан
|
|
|
|
|
|
|
nailbombin
|
Пра слэнг вельмі граматна напісана.
Яшчэ б лайно пра апппазіцыйнасть убраць - дык можна і друкавацца ў тэматычных крыніцах.
Дзякуй.
Правапіс.орг дык увогуле заруліл усе на свеце.
Рашпект!
|
|
|
|
|
Записан
|
|
|
|
|
nailbombin
|
Ну дык як?
Есць у каго падрадкоўнік? (Гэта такі бук - каб вершы з рускага на беларускі перекладаць)?
Можа ў інеце дзе?
|
|
|
|
|
Записан
|
|
|
|
|
|
|
nailbombin
|
Да не.. пры чым тут машына.
Падрадкоўнік - гэта пра другое.
|
|
|
|
|
Записан
|
|
|
|
|
Жeлезяkа
|
И нават не другое.
Скажу больш - трецяе, и нават пятае...
|
|
|
|
|
Записан
|
|
|
|
|
nailbombin
|
А можа дзе ў інеце ёсць вершы Крамбамбулі? А то я толькі піць яе люблю  А вось за "авохці мяне" велькі дзякуй. Магутна. |
|
|
|
|
Записан
|
|
|
|
|
|
|
Miхaлiнa
|
наконт "привет" - я калi вiтаюся, кажу "здароў"
наконт лаянкi/ У беларусаў мацюкоў як такiх не было. Былиi так званыя кленiчы.
Была ў мяне цудоўная цытата, але не памятаю, дзе, як знайду - дам. А пакуль iншая, з Караткевича
"...Зубр ишоў за санками и еў сена, а шляхцiц валокся за iм па снезе i гарлаў:
- Жывацiна ты подлая! Карова ты халерная! Аддай, кажу! Апсiк! Каб цябе самого так выкацiла, як ты мяне выкацiў..."
шчэ адна
"Сцэнка на пашы... Два пастухi пасвяць авечкi. Воўк схапiў адну
- Што гэта? Воўк?
- Анягож, халера твайму бацьку, заяц!
- То што ён, авечку панёс?
- Анягож, трасца тваёй матары, табе прынёс!"
Яшчэ прыклады такого тыпу: хрэн табе ў вочы; трасца табе ў бок
|
|
|
|
|
Записан
|
|
|
|
|
Miхaлiнa
|
Чула ад сваёй бабулi: А каб ты здурэў i ў поле збег! Лаянка ў беларусаў адрознiваецца ад рускай. Яна значна больш вобразная и красамоўная, шматслоўная, ледзь не паэтычная мiнiяцюра. Прынамсi, слухаць цiкава |
|
|
|
|
Записан
|
|
|
|
|
Miхaлiнa
|
Яшчэ кленiч
"бадай вас кот убрыкнуў"
Во, знайшла тую цытату (з Караткевича)
"...жыве стары дзед у ледзь не двухсотгадовай хаце , прычым курнай, и не хоча нiкуды iсцi. Хата новая яму пабудавана - ну псуе ж твар вёскi тая халупа.... Тады дырэктар у глыбокай тайне дамовiўcя з трактарыстам, каб той, кали дзеад не будзе ў хаце, "незнарок" зачапiў трактарам рог... Дзед кляў так, што палова вёскi сабралася:
- Зачапiў, каб цябе так за рэбры чапляли; Знёс,каб цябе так з машынай тваёй з моста знесла; села хата на кут, каб цябе так николи на покуць не садзiлi, а тольки раз галавою паклали и г.д.
... Бывали такия майстры-имправизатары, што и не хацеў бы, а спынишся паслухаць сварку."
|
|
|
|
|
Записан
|
|
|
|
|
nailbombin
|
На русском буду писать, так быстрее.  2Michalina - большое спасибо. Отличные цитаты. ТОлько вот насчет "наконт лаянкi/ У беларусаў мацюкоў як такiх не было. Былиi так званыя кленiчы." и "Лаянка ў беларусаў адрознiваецца ад рускай. Яна значна больш вобразная и красамоўная, шматслоўная, ледзь не паэтычная мiнiяцюра. Прынамсi, слухаць цiкава " Вот тут не согласен ни разу. Табуированая лексика она в каждом языке есть. Суть матерных ругательств - оскорбление человека. Если человеку говорят "пошел на х"й", то значит это вполне конкретные вещи. А проклятия - они в любом языке тоже есть. И в любом языке образные и красивые, если человек их употребляющий хорошо владеет языком. Вообще говоря, если о русском языке судить по стихам Пушкина, то в русском языке мата нету совсем. Ну, кроме слова "черт", разумеется  Но еще раз спасибо. Побольше таких цитат. ЗЫ Из последних потрясений. Оказывается "пуля" по-беларусски будет "куля". А пулемет так вообще "кулямёт". Могуч, могуч родной язык. Дальше его учить становится просто страшно. Осознание собственной серости удручает. |
|
|
|
|
Записан
|
|
|
|
|
SAnt
|
Адкінь страх! Наперад і толькі наперад! Пасля сам сабе дзякаваць будзешь. Да і ваабшчэ веды за плячыма не насіць.
|
|
|
|
|
Записан
|
|
|
|
|
Miхaлiнa
|
2nailbombin
Наконт лаянки. Магчыма, ты маеш рацыю, я падрабязна гэтым пытаннем не займалася.
Ёсць дзесьци цытаты пра лаянку беларусау у 16 стагоддзи. Трэба?
|
|
|
|
« Последнее редактирование: 19 Сентябрь 2005, 12:13:40 от Michalina »
|
Записан
|
|
|
|
|
|
|
Miхaлiнa
|
Цытаты з артыкула "Лаянка, абразы, ліхадзейства ў штодзённым жыцці нашых далёкіх продкаў" ("Наша ніва", 04.10.99)
"Сярэднявечная вёска ці места рэдка калі абуджаліся пасьля ночы ва ўрачыстай маўклівасьці ранку. Бывала рознае.
Гэтак жонка менскага залатара Раіна Людвікавая, "стоечы подле фортки у дому своего яко невеста спокойная, правом посполитым убеспеченая, никому ни в чем невинная" і думаць не магла, што "злотничок" Юры Гесь Немец, зьявіўшыся зьнянацку перад зьляканай кабетай, "словы неучстивыми доброй славе ее доткливыми лжыл, сороматил, называючы ее курвою..."
"Іншы "герой", прыйшоўшы да сваёй ахвяры "до светлицы", "немалую филю будучы у дворы, волал, фукал, грозил..." "...и малжонку статечную и учстивого стану шляхецкого машкарою и неучстивою называл, и по двору не малый час як хотел ходил".
"Стычкі паміж суседзямі, крэўнымі і чужымі людзьмі адбываліся часта і даволі галосна, пра што і сьведчаць актавыя кнігі. Словы "карчомные", "злые", "шкаредные", "перхливые", "соромтные", "заражоные" можна было пачуць ва ўсіх месцах, дзе зьбіраліся з розных патрэбаў мясцовыя жыхары".
"Найбольш крыўднымі былі абразы, якія тычыліся паходжання і закраналі гонар маці... "Нечыстага ложа сын", "неучстивое матки сыном" - абразы, якія найчасцей сустракаюцца на старонках актавых кніг".
"Злодеем, фальшером, зрадцою и згубцою" абазваў службовага выканаўцу менскі мешчанін, калі апошні паспрабаваў перадаць яму судовыя лісты. "Ты посланче, больш того передо мною не стой, иди собе ку дьяблу..."
"Сваркі і сутычкі адбываліся найчасцей паміж шляхіцамі, якія знаходзіліся на розных сацыяльных прыступках. Вось дзе закіпала кроў і рукі самі цягнуліся да зброі. "Ты не шляхтич - одно холоп" - крычалі адно аднаму людзі".
Шляхціц з Плаўскага Ждан Васілевіч пагражаў свайму суседу Трахіму Сямёнавічу, зь якім нечага не падзяліў: "Где тебе поткаю, там забью, або горло твое вырву, або теж огнем дом твой спалю, иж увесь у порох пойдзеш..."
"Тыран", "погански бесурманин", "злодей бородаты", "ведма", "душа забеглая", "головою наложыш", "дыба на тебе" - вось шырока ўжываныя абразы і праклёны той пары. Але абразіць можна было не толькі словам, але й жэстам, і ўчынкам. Гэтак, рыкунью дворную Малгажату ўраднік "в палец образил".
------------------------------
***машкара - маска, пудзiла, патвора
|
|
|
|
|
Записан
|
|
|
|
|
Comma
|
Цудоўная ідэя, аднак зараз як ні паглядзі, мала хто з моладзі размаўляе нават на рускай мове... Мне здаецца, што надта зняважліва да мовы беларускай размаўляць на трасянцы-я пра сябе(гэта калі ўжо зусім аніяк па іншаму нельга), аднак вельмі саромна... Да таго ж, ідэя нагадвае працэс вычэрпвання мора лыжкамі, неяк яна ідэалізавана.
Пры ўсім пры гэтым, дзякуй, што прапагандуеце, заклікаеце, прапануеце гэткую справу. Выдатна
*калі цікава, у мяне ёсць невялічкі слоўнічак лацінскіх выразаў з перакладам непасрэдна на беларускую мову*
|
|
|
|
|
Записан
|
В обществе, отменившем все авантюры, единственная авантюра - отменить общество.
|
|
|
|
DedMOro3
Гость
|
Опа.. Что-то я раньше таких талантов у Comm'ы не замечал.. Прикольно... Простите за оффтоп. |
|
|
|
|
Записан
|
|
|
|
JJ
Гродненец
 Репутация: +2/-0
 Offline
Сообщений: 286
Смысл жизни зависит от ее качества
|
пяздец |
|
|
|
|
Записан
|
Демократия - это когда умные вынуждены не только
выслушивать мнение дураков, но и считаться с ним.
|
|
|
JJ
Гродненец
Репутация: +2/-0
Offline
Сообщений: 286
Смысл жизни зависит от ее качества
|
зусiм дахi пасрывала |
|
|
|
|
Записан
|
Демократия - это когда умные вынуждены не только
выслушивать мнение дураков, но и считаться с ним.
|
|
|
|
nailbombin
|
ЦМне здаецца, што надта зняважліва да мовы беларускай размаўляць на трасянцы-я пра сябе(гэта калі ўжо зусім аніяк па іншаму нельга), аднак вельмі саромна... У "цывілізаваных" краінах што бы ні была падобнае да нашай трасянкі называецца "дыялект". І людзі нічога саромнага ў гэтым не бачаць А слоўнік не патрэбен, не. Усе ўжо есць, вывучэнне мовы ў працэсе. Алеж дзякуй усе роўна |
|
|
|
|
Записан
|
|
|
|
dppas
Молодой Гродненец
 Репутация: +0/-0
Offline
Сообщений: 12
Я люблю этот Форум!
|
|
|
|
|
|
Записан
|
|
|
|
|
|
dppas
Молодой Гродненец
Репутация: +0/-0
Offline
Сообщений: 12
Я люблю этот Форум!
|
2 наил... извини что здесь.. но это все время здесь проблема
ВОПРОС ТАКОЙ:
как писать букву ў Ў ?? или Єє ?
если комп не руссифицирован, если клава английская итп..
НАДО МНОГО ОТВЕТОВ ! не всё сработает
надо про всё..
|
|
|
|
|
Записан
|
|
|
|
|
nailbombin
|
Я ў віндзе паставіў беларускую раскладку.
Літара "ў" - там, дзе руская літара "щ".
Пра літару Є не ведаю.
|
|
|
|
|
Записан
|
|
|
|
|
Miхaлiнa
|
Є - гэта увогуле украiнская лiтара  |
|
|
|
|
Записан
|
|
|
|
dppas
Молодой Гродненец
Репутация: +0/-0
Offline
Сообщений: 12
Я люблю этот Форум!
|
Є - гэта увогуле украiнская лiтара Я ТАКОЖ ТАК ДУМАЮ... .... я українець. как писать букву ў Ў ?? или Єє ? украинцам трудно писать Є а белорусам Ў .. |
|
|
|
|
Записан
|
|
|
|
|
|
ra
Гродненец
Репутация: +1/-2
Offline
Пол: 
Сообщений: 225
Солнце не стоит на месте.
|
|
|
|
|
|
Записан
|
|
|
|
|
: 1 3 4 Далее» Все Вниз