следующая тема »

[12 Август 2025, 20:09:04]

Новости, реклама:

[12 Август 2025, 20:09:04]

Новости, реклама:

[jatviah]

Ultrakarotki narys historyji polskaj movy i polskaj identy[ch269]nasci "na kresach polnocno-wschodnich", h.zn. na na[ch353]aj Backa[ch363][ch353][ch269]ynie.

Na terytoryji paniomannia da IX st. - sucelna balckaja etni[ch269]naja prysutnasc, pasla [ch269]aho pastupova z po[ch363]dnia i [ch363]schodu praso[ch269]vajecca uschodnieslavianskaje nasielnictva, u[ch382]o na toj momant pravaslaunaje. Nieuzabavie u siar. XIII st pa[ch363]staje VKL. Suisnujuc dva etnasy: balckaje pahanskaje nasielnictva i uschodnieslavianskaje pravaslaunaje. Z kanca XIV st. adbyvajecca pierachod pahaskaha nasielnictva u katalictva na padstavie damova[ch363] Kre[ch363]skaj Uniji. Vielenskaja dyjacezija padparadkavanaja Gnieznienskaj (Pol[ch353][ch269]a) arcydyjaceziji. Sviatary - palaki, ale u tyja [ch269]asy movaj kazanniau (kascielnaj movaj, bo sama im[ch353]a na latyni) josc pierava[ch382]na litouskaja. Ale navokal panuje uschodnieslavianskaja bol[ch353] razvitaja kultura - litouskaja elita pastupova pierachodzic na uschodnieslavianskuju movu. Drobnaja [ch353]lachta u XVII st. uziala za modu polskija prozvi[ch353][ch269]y - cudouny pryklad pryharadzienskaj [ch353]lachty: [ch353]lachta vioski Jodkavi[ch269]y prazyvajecca Jodko[ch363]skimi, Zaniavi[ch269]y - Zanie[ch363]skija, Lanievi[ch269]y - Lanie[ch363]skija, Stanievi[ch269]y - Stanieuskija i hd. (pachod[ch382]annie patronima[ch363] hetych viosak nie pakidaje sumniova[ch363] - Jodkovi[ch269] - forma pa backu adda[ch363]na [ch363]lasciva vyklu[ch269]na uschodnim slavianam).Poty heta [ch353]lachta i nazyvac pa[ch269]ala siabie polskaj, nakolki hetaja [ch353]lachta pad[ch269]as adroznivalasia ad miascovych navakolnych sialana[ch363], cudo[ch363]na apisana [ch363] "Pinskaj [ch353]lachcie". Tak pa[ch363]stala kala 5% "polskaha nasielnictva Bielarusi". Movaj kancelaryji VKL (u na[ch353]ym razumienni - dziar[ch382]a[ch363]naj) byla uschodnieslavianskaja (niekatoryja dasled[ch269]yki nazyvajuc jaje starabielaruskaj). Va umovach polskamounaj kascielnaj administracyji i uschodnieslavianskaj dziar[ch382]a[ch363]naj administracyji adbyvajecca asymilacyja susiednich z uschodnieslavianskimi vioskami litouskich viosak. Proces hety idzie pastupova, stahodzdziami. Za[ch363]va[ch382]u, u tyja [ch269]asy nie pra jakija nacyjanalnasci i movy ja[ch353][ch269]e nie mahlo isci. U su[ch269]asnym razumienni nacyji pa[ch363]stajuc tolki z siar. XIX st. Mienavita u hety [ch269]as i adbyvajecca pryspia[ch353]ennie procesu asymilacyji. Sytuacyja vyhladala nastupnym [ch269]ynam, kali napryklad adno pakalennie razma[ch363]lala pa lito[ch363]sku i valodala azami bielaruskaj i polskaj-kascielnaj, druhoje pakalennie razma[ch363]lala [ch363][ch382]o pa bielarusku, ale ja[ch353][ch269]e pamiatala lito[ch363]skuju movu svajich backou, treciaje pakalennie valodaje vyklu[ch269]na bielaruskaj, litouskuju movu znaju[ch269]y tolki na uzro[ch363]ni asobnych rudymenta[ch363] (kumpiak, klumpy, rajsta ihd. - zaraz heta dyjalektyzmy).
Dare[ch269]y, kalisci pad Raduniaj (Voranauski, najbardziej polski, rajon) babuli na pytannie, ci umiejuc pa litousku, adkazali: Dyk my ja[ch353][ch269]e toje-sioje pamiatajem, na[ch353]yja backi z nami za[ch363][ch382]dy [ch363][ch382]o pa-prostu (pa bielarusku - maja za[ch363]vaha), a jak treba bylo [ch353]to, kab my [ch269]aho nie zrazumieli, dyk pa litousku mi[ch382] saboj... Na majo pytannie, chto jany pa nacyjanalsci adkzali: dyk my usie tutaka palaki, a bielarusy (pravasla[ch363]nyja) [ch382]yvuc tam, dalej za Lidaj, bli[ch382]ej Niomna... I nare[ch353]cie dla po[ch363]naha zadavalniennia cikavasci ja spyta[ch363]: a na jakoj movie razmaulajecie? Adkaz: dyk my mo[ch382]am i pa rusku trochi, i pa polsku, i pa... Ja ka[ch382]u: dobra,dobra, mi[ch382] saboj u vioscy na jakoj movie? Adkaz: dyk vo tak jak i ty z nami, unu[ch269]ak... I sapraudy, kim mieli-by siabie nazvac hetyja ludzi va umovach, kali litouskasc svajich karaniou zahubili, bielarusami (pravasla[ch363]nymi) nia stali, dyk chto jany. Treba zrazumiec, [ch353]to dla tradycyjnaha hramadztva da sionnia[ch353]niaha [ch269]asu [ch382]yvie trochi in[ch353]ymi ka[ch353]to[ch363]nasciami - dla jich nia stolki va[ch382]na etni[ch269]naje pachod[ch382]annie, kolki vieravyznannie, bo douhi [ch269]as mienavita hetym na na[ch353]ych mie[ch353]anych terytoryjach jany mi[ch382] saboj i adroznivalisia. I tolki dla na[ch353]aha su[ch269]asnaha myslennia, va[ch382]na jakoj my nacyjanalnasci, vos i atrymlivajecca, kali unuk pytaje u babuli, kim jana siabie liczyc, taja nia dasc siabie [ch269]akac u adkazie, pakolki jana - polka (bo katali[ch269]ka), a unuk dla siabie pierakanajecca, [ch353]to jon palak, bo tak skazala jaho staraja babula...
Kala 70% "polskaha nasielnictva" na terytoyji Bielarusi maje mienavita takoje pachodannie.
Nu i nare[ch353]cie, pasla skasavannia carko[ch363]naj Uniji u 1839 h. zna[ch269]naja [ch269]astka silaj viernutaha nazad u pravasla[ch363]je nasielnictva pa[ch269]ala cieplic nostalgiji pa greka-katalictvie. U 1905 h by[ch363] vydany manifest Mikalaja II ab volnasci vieravyznanniau, nacyjau ihd. Hetym i skarystalasia nasielnictva koli[ch353]nich unijackich parafija[ch363], pieraj[ch353]o[ch363][ch353]ych z pravasla[ch363]ja u ryma-katalictva z usiemi jaje "polskimi" atrybutami, pakolki greka-katalictva u Rasiejskaj Imperyji vos [ch363][ch382]o jak 66 hado[ch363] nie isnavala. Tak paustala kala 20% "polskaha" nasielnictva Bielarusi.
Nu a astatnija 5% - ja dapuskaju, [ch353]to mohuc byc pierasialency z Pol[ch353][ch269]y, asabliva u XVII-XIX st. i hd.