|
enn
|
Калі народ мае свабоду слова, то ён павінен мець можнасьць карыстаць з гэтай свабоды і дзеля таго сабірацца свабодна на сходы, сабраньня, на каторых голасна, перад усімі людзьмі, можна было б казаць, што трэба. Так яно і робіцца ў свабодных краёх. Напрыклад, у Англіі кожны чалавек, калі ён нешта прыдумаў і здаецца яму, што гэта добра, — кожны мае права сабраць сход і павесьці сваю гутарку. I ніхто не перашкодзіць яму ў гэтым, паліцыя да яго не прычэпіцца, а калі народ сабраўся ў якой кватэры, то ніводзін паліцэйскі ня войдзе туды. А ў нас? Каб сабрацца, трэба мець дазваленьне ад паліцыі, толькі дастаць яго трудна: ня кожнаму даюць. На сабраньні ў нас сядзіць паліцэйскі і слухае, хто што кажа. Як яму нешта не спадабаецца, то разгоніць сабраньне ды яшчэ арыштуе аратара. Калі ж сабярэцца колькі людзей без дазваленьня, то зараз прыляціць паліцыя ды ўсіх, як ест, і павядзе ў турму. Вось якая ў нас свабода!
Калі няможна людзям свабодна зьбірацца ды свабодна гаварыць, то надта трудна згаварыцца, што рабіць, якія ўстроіць парадкі, каб народу свабадней жылося. Ня можна ў нас злучацца і ў саюзы, у таварыства, калі на тое ня будзе сагласу начальства. А ведама, што, не згаварыўшысь добра ды не зрабіўшы моцнага саюзу, народ ніколі ня зможа дабыць сабе ні свабоды, ні лепшых справядлівых парадкаў. Дзеля таго і павінны мы цьвёрда трэбаваць яшчэ свабоды сходаў і свабоды саюзаў.
Усе гэтыя свабоды роўна патрэбны ўсім людзям: і панам, і мужыкам, і работнікам. Але ёсьць яшчэ адна свабода, каторай ня хоча дапусьціць ня толькі правіцельства, а і ўсе паны-багачы, памешчыкі, фабрыканты: гэта свабода забастовак. Бяз гэтай свабоды працуючаму народу жыць нельга: апроч забастовак няма ніякіх спосабаў для паляпшэньня цяжкага жыцьця ўсіх працуючых. У нас за забастоўкі караюць: на падмогу памешчыкам ды фабрыкантам проціў забастоўшчыкаў правіцельства пасылае казакоў, войска, паліцыю, жандараў. Забастоўшчыкаў гнояць па турмах, ссылаюць у далёкія, чужыя месцы. Каб палажыць канец гэтаму, трэба разам зь іншымі свабодамі дабіцца і гэтай важнай свабоды, дабіцца законаў аб свабодзе забастовак.
Падрыхтоўка да друку Анатоля Сідарэвіча.
|
: 1 ... 12 13 15 16 ... 92 Далее» Вниз