Dassin
|
Савецкая № 23 — Дом Ромера, дом Ясяноўскіх, магчыма, дом Рымана, гатэль “Пецярбургскі”, гатэль “Маскоўскі”, Hotel “Polski” ( гапсадар – Філіп Назарка ), месца паседжапняў урада БНР. Год пабудовы — 1856. Эклектыка з выразнымі элементамі класіцызму. Ясяноўскім дом дастаўся ад высланых пасля студзеньскага паўстання ў Сібір кіраўніка паўстання на Гродзеншчыне Севярына Ромера і яго жонкі Тэадоры. ( Станіслаў Ромер - ўдзельнiк паўстання 1863 (у яго часта збiралiся паўстацы); быў знаёмы з Напалеонам Ордам, які наведваў гэты дом і адлюстраваў яго на адным з сваіх малюнкаў ). Ясяноўскі перабудаваў дом паўстанцаў пад гатэль «Пецярбургскі» і адкрыў тут склеп рэйнскіх вінаў і магазін каланіяльных тавараў. У сакавіку-красавіку 1919 г тут працавалі Беларускі нацыянальны камітэт, Беларуская павятовая рада, Цэнтральная беларуская рада Гродзеншчыны, клуб «Беларуская хатка», Грамада беларускай моладзі, курсы беларускай мовы, адбываліся беларускія вечарыны, працавала рэдакцыя газеты «Беларусь». У сярэдзіне 1920-х працавала “Polska drukarnia kresowa” і рэдакцыя газеты “Nowy Dziennik Kresowy”. На 1926 г. – ювелірная майстэрня Хешэса, “Сообщество парикмахеров”, гатэль“Polski ». Пасля таго, як горад быў акупаваны немцамі ў гады Другой Сусветнай вайны, для аховы зноў створанай мяжы паміж тэрыторыямі «Белосток» и «Остланд» на адрэзке Гродзенскага ўезда ў кастрычніку 1941г. было створана Галоўнае мытнае ўпраўленне (Hauptzollamt) ў складзе Вярхоўнага фінансавага ўпраўлення Усходняй Прусіі. З дамовы, паміж оберпрэзідэнтам фінансаў Усходняй Прусіі з гаспадаром дома ад 16 лютага 1942 г. вынікае, што апошні здае ў наём “на карысць Рэйха” «для жылых і службовых мэтаў наступныя памяшканні: 9 жылых памяшканняў, 14 кабінетаў, 2 склады, 1 прыёмную і 5 гаражэй» пры ўмове штомесячнай арэнднай аплаты ш памеры 195,1 рэйхсмарак. У другой палове 1940-х тут месціўся інтэрнат Гродзенскага педагагічнага інстытута, у ім у гэты час жыў будучы знакаміты гродзенскі пісьменнік Аляксей Карпюк. Тут жа ў той самы час дзейнічала падпольная беларуская антысавецкая арганізацыя, разгромленая НКУС у канцы 1940-х гг. З ліпеня 1947 г. у будынак пераселіўся апарат гродзенскага гарвыканкама са ўсімі аддзеламі. У 1961 г. на цокальным паверсе адчынілася “Пельменная”. Па стану на 1970 г. – “Облмежколхозпроект” ды “Облмежколхозстрой”. На 1982 г. – обласная арганізацыя таварыства аматараў кнігі. Савецкая № 25 — Дом Ратнера, гатэль “Пецярбургскі” ( на 1915 г. ). Год пабудовы — 1870. Пераважаюць элементы стылю мадэрн. З 1902 г. працавала крама абутка Шмуэля Гардона. Год забудовы - 1870. Гэты будынак, як і дом №27, быў рэстаўраваны ў 1987 г. Праект рэстаўрацыі будынка быў далёкі ад рэстаўрацыі, затое здолеў дагадзіць высокаму начальству. У выніку: дах дамоў быў штучна і без навуковых падстаў завышаны. На працягу дзесяці гадоў з будынкам нічога не рабілі, ён толькі мяняў гаспадароў. У канцы ліпеня 1920 года тут стацынаваў штаб 10-й каўдывізіі Чырвонай арміі. На 1927 г. тут месцілася рэдакцыя газеты “Głos prawdy Ziemi Grodzienskiej» на чале з Янам Янкоўскім ( выдаваў гэтак званы “Związek Naprawy RP w Grodnie” ). На 1928 г. ўласнасць “Syndykatа Rolniczego”. Магчыма, на 1928 г. працавала цырульня Турчынскага, склад мясных вырабаў Шэміса. На 1939 г. – працаваў аптэчны склеп А. Майзеля – “найстарэйшая і найвялікшая фірма фатаапаратаў у Гродна”. У 1940-41 г.г. мацткае фота № 2 Ваенгандля. Зноў адчынілася ўжо пасля вайны ў верасні 1945 г.. На 1950 г. – кантора “Заготлен”. У 1952 г. – фірмовая крама па продажу папірос ды тытуня “Белтабаксбыт”. З 1964 г. – крама“Спорттовары” гродзенскага ўнівермага. У 1971 г. адчынілася крама “Березка” па продажу товараў за валюты для іншаземцаў. за иностранную валюту иностранным гражданам. На 1982 г. – крама “Букинист”. Савецкая № 27 — Дом Салавейчыка, дом Лазара Ротнера ( на 1928 г. - па іншых звестках гэта быў дом Ісідора Прэньскага, аднак той жа І.Прэнскі ўзгадваецца і як гаспадар камяніцы па Дамініканскай № 22 ). Год пабудовы — 1870. Магчыма, на 1915 г. тут знаходзіўся гатэль “Бельвю”. На 1911 г. працавала кніжная лаўка Тракеніцкага. У 1970 г. – обласная дзіцячая бібліятэка. На першым паверсе – крама полуфабрыкатаў. Сегодня здесь располагается Burgerking.
Добавлено: 01 Февраль 2020, 22:40:13 Я имел ввиду, что не было информации, что в этом здании (на фото отметил часть вывески) после 1945 г. был книжный магазин. "Букинист" был в соседнем здании.
|