toronto
Гость
|
 |
« : 11 Июнь 2006, 20:37:46 » |
|
ЗЯНОН
5 лютага – 26 сакавіка 2005 г.,
Нью-Ёрк
ШЛЯХЦІЧ ВОЛЬНЫ
Сумна стала неяк аднаму шляхцічу. Выехаў ён на гасьцінец і якраз напаткаў мяне. “Заедзь, – кажа, – чалавеча, зірні, як шляхта жывець.”
– Пагаворым ды пап’ём,
Трэба – посуд пераб’ём.
Пасьпяваем разам дружна,
Каб гучэла ўся акружна.
Пасмакуем сабе ўволю,
Разьвядзём сваю патолю.
Пастраляем ціха ў неба.
Справа важна – надта трэба.
І малжонка будзе рада
З нашай добрае парады.
Коней, пчолы паглядзім.
Урадзіла ў мяне бручка,
Дык і бручкі паядзім.
А ўжо мёду, пане-браце,
(Шэлягоўкі – ані швах!)
Усё на зёлах
Тхне, як амбра,
Чуеш, ваша, які пах!
Пад’язджаем да сядзібы.
Ёлкі, ліпы і дубы.
(На’т на пнях растуць грыбы.)
Усё сакоча, галагоча,
Індыкоў гайня кулдыча.
А курэй (о, мой ты Божа!)
Як тых дзевак прад касьцёлам,
Не раўнуючы, на фэст,
Сабралося з усіх месц.
Рабых, белых, чорных, жоўтых,
Грабуць, дзяўбуць сабе, кудахчуць
І квактухі побач квохчуць.
Гусей за ставом – нібы сьнег,
Там дзесь зь Піліпаўкі прыбег.
А збоку тут бабёр схаваўся,
Запруду згаціў для сябе.
Бацян клякоча, цюцька брэша
І зайцы скачуць па траве.
– От, пане-браце, гляньце, зайцы, –
Мне гэтак шляхціч кажа тут. –
З зайцом асобы ёсьць статут.
Як мой, бывала, дзед-нябожчык,
Нарыхтаваўшы зайцам чмыху,
Цягаў вушастых, як грачыху.
Вечарком на пень капусны
Тытуню сабе насыпле,
Пакуль заяц дзесь там дрыпле.
Ноч настане, цень калыша,
Прыйдзе заяц ды падыша
І як чхне, мой пане-браце,
Галавой аб пень як лясьне,
Тут жыцьцё яго і плясьне.
Долу – брык і лапкі ўгору.
Дык ня трэба ўжо й страляць –
Усе, як любчыкі, ляжаць –
Шэра поле ад пабітых.
А ў раньні дзед мой зь мехам,
І спакойна так, нясьпехам,
Толькі й ходзіць, падбірае. –
Шляхціч кажа, пазірае,
Нават вокам не міргае.
Праязджаем поўз стадолу,
Гумны, стайня, хлеў, адрына.
Вецьце хіліцца да долу –
Чарада высокіх ліп,
Пуня, лазьня, студня, склеп.
І чуваць, як пахне хлеб,
Дзесь на кухні ці з гасподы,
Агарод, садок, калоды,
Качкі крачуць у карыце,
Ветрык кволіцца ў жыце.
Усё квокча і туркоча,
Аб’явіць пра сябе хоча.
Ржэ, мычыць (авечкі, козы)
І баран у дзьверы б’е,
(Пэўна, розум зь яго прэ.)
Бэкі-мэкі, хрукі-рохі –
Усё вухкае, як багна,
Галасуе безуладна.
А за тынам вось і хата
(Добра хата-веліката,
Дваццаць кантаў, кантавата)
Двухканцовая з паддашшам,
Гонтам крыта, вокны-дзьверы,
А ўнутры відаць парт’еры.
Збоку клюмба ўся ў юргінях,
А на ганку ўжо Мальвіна
Сустракае, запрашае
І ўсьмешкай нас вітае.
І насталі ж мне дзянёчкі.
Колькі зьедзена, папіта,
Шкла, пасуды перабіта.
І з рушніцы ў неба пярыў,
Пад сталом уначаваўся,
Хоць на тое й не зьбіраўся
І са сном сваім змагаўся,
Ды Шаціла першы здаўся.
А ўжо што пагаварылі..,
Што бывае, не бывае
І чаму яно трывае,
Як Пан Бог па сьвеце ходзіць,
Чаму жыта ў лесе родзіць,
Пра людзей з-пад цёмнай гвязды
І дрыгантаў добрай язды,
Пра чарцей у гразкай гаці
(Супраць ночы не казаці),
Як карова зарывае
І хвастом у тыл дыбае,
Пра кабылу двугалову,
Пана войта Пуставойта,
Калашмана, крывабойта,
Пустабрэха, абібока,
Дурачыну, вырвівока,
Пустадомка, пся халера,
І ўсялякая швалера.
– Пане-браце мой ласкавы,
Заставайся ў нас на лаве.
Ужо ж люблю цябе, як брата,
Для цябе мая во хата.
Анікуды не паедзеш
І на коніка ня ўзьлезеш.
Не рабі мне, пан, абразы,
Гавары во тут адразу.
– А ўжо ж просім, просім пана, –
Тут Мальвіна пад’язджае. –
Хто ж на вечар адбывае?
Трох дзянёчкаў на’т ня сьцерлі,
А ўжо пан так засьпяшаўся,
Як бы сьвет той зачыняўся.
– Мой спадару, пане-браце,
Што ў тым шляху-прыхамаці,
Што за прымхі, што за радасьць? –
Шляхціч кажа, налівае
І кілішак падымае. –
Няхай пан тут застаецца
І на’т вусам не шманае.
Шлях тут знойдзем мы, як трэба.
Там за горкай кум Патрэба
Дзяўлю гадуе, пане-браце.
Шляхцянка Любча – сыр ды вішня –
І ў гады свае ўжо вышла.
Як рэпа, дзеўка высьпявае
І па вашэці ўздыхае.
Гайда! Гайда! Па конях, браце!
Ў залёты прэм,
Бо дзеўка скісьне, –
Сказаў, кульнуў і ротам сьвіснуў.
Усталі ўсе, пра Любчу мова
(От жа цікаўская размова!)
Аж тут войт Пуставойт,
Пустабрэх, крывабойт:
– Вайна, панове! Зноў навала. –
І Любчы той – як не бывала.
Вайна, вайна, о, гэта справа!
Гэта файная забава,
Маскалям галовы секчы,
Гнаць галоту ў чыстым полі,
Пакуль хопіць коням волі,
Біць маскву у хвост і грыву Галадранцаў тых, баяраў
І ўсялякіх тарабараў.
Шкода, Любчы не пабачыў
І залётаў не пазначыў.
Шляхціч збоку пад’язджае
І шаблюкай пагражае:
“Маскву будзем ваяваці,
Масква стане ўцякаці.
Гэта я кажу, Шаціла,
Пане-браце, майма сілы!”
Зноў па шляху конна едзем.
Ехаў госьцем, вымкнуў братам.
Як вярнуся – стане сватам.
О, Вяліка наша Княства!
Наша вольна гаспадарства!
За гарой мая нязнана
З васількоў вяночкі вяжыць,
Залатыя слоўкі кажыць.
За гарой мая Айчына,
Наймілейшая дзяўчына.
У бярэзьнічку за гаем
Белагрывы конік скачыць,
Капытцом дарожку значыць.
О, Вяліка наша Княства!
Наша слаўна гаспадарства!
Слава! Слава! Ты найлепша!
За цябе іду я першы.
|
: Вниз