Гродненщина в войне 1939 года. (Прочитано 144346 раз)
Jendrus Гродненщина в войне 1939 года.
« : 06 Март 2012, 00:28:12 »
Предлагаю обсудить на форуме события, которые уже давно стали легендой - историю 13-летнего польского мальчика, которого во время боёв за Гродно в сентябре 1939 г. советские танкисты, якобы, привязали (распяли) на броне танка, чтобы защитить себя от противника. Возможно ли такое, какие есть достоверные факты и, главное, какое место на ваш взгляд должен занять образ Тадика Ясинского в современном Гродно...
Последнее редактирование: 03 Декабрь 2013, 11:47:35 от Almer
STURMMANN Re: Тадик Ясински - легенда или быль
« Ответ #1 : 06 Март 2012, 02:16:50 »
уже было нечто подобное в ветке..
Der Schatten Re: Тадик Ясински - легенда или быль
« Ответ #2 : 06 Март 2012, 09:14:52 »
Не нравится мне очередная узкая тема, не имеющая перспектив широкого обсуждения. Уже есть десяток тем про войну, можно этот вопрос там поднять. А такими отдельными темами захламляем ветку. И непостоянный читатель не найдет подходящую для него тему и опять создаст новую с одним вопросом.
С какой темой лучше объединять?
С какой темой лучше объединять?
Jendrus Re: Тадик Ясински - легенда или быль
« Ответ #3 : 06 Март 2012, 11:27:51 »
Не могу с Вами согласиться. Тема вовсе не узкая. Большинство из нас о ней ничего не знают. Попробую изложить факты. Польские исследователи считают, что это преступление совершила команда танка капитана Чернявского (Wiktor Cygan. Kresy we krwi. Obrona północno-wschodniej Polski we wrześniu 1939 r. – Warszawa, 2006. – S. 179)
Эпизод о котором идёт речь обычно приводят по книге Grażyna Lipińska. Jeżeli zapomne o nich. – Warszawa, 1990. – S. 21.
В вышедшей не так давно в "Архэ" статье Анджэя Почобута он описан следующим образом (цитирую на языке оригинала):
“…Паразы ўсё больш распальвалі нянавісць Саветаў да абаронцаў Гродна. Цяпер ніякай літасці да іх чырвонаармейцы не мелі. Адзін з найбольш драматычных момантаў абароны Гродна звязаны з асобай 13-гадовага харцера Тадэвуша Ясінскага, які з бутэлькай з бензінам падкраўся да савецкага танка. Дзіця кінула бутэльку, але яе не запаліла. Відавочна гэта было недзе ў баку ад асноўных мейсцаў баёў, таму што Саветы яго злавілі і прывязалі на перадзе танка. Танк з прывязаным дзіцём ехаў па Гродне. Абаронцы стралялі па танку і хлопчык быў моцна паранены.
- Машына едзе ўперад, а я атупелая на ўсё што адбываецца вакол лячу проста на яе. Не чую крыку Данкі, якая бяжыць за мной… Страшны гук слімака… і танк затрымоўваецца перада мной. На лбе танка распятае дзіця, хлопчык. Кроў з ягоных ранаў ручайкамі плыве па жалезу. Мы з Данкай пачынаем адвязваць распятае і спутанае вяроўкамі рукі хлопчыка. (…) З танка выскаквае танкіст з браўнінгам у руце – пагражае нам, з суседняга дому з поднятым у гару кулаком выбягае малады габрэй, ахрыплым голасам крычыць – у нечым нас і хлопчыка абвінавачвае. Для мяне яны не існуюць. Я бачу толькі поўныя страха і мукаў вочы дзіцяці. І бачу як ягоныя рукі з бязмежным даверам выцягваюцца да мяне. Высокая Данка адным рухам здымае дзіця з танку і кладзе на насілкі (…) У шпіталі нас акружаюць сёстры, дактары, хворыя. – Хачу каб прыйшла мама – просіць дзіця. Называецца ён Тадэвуш Ясіньскі, яму 13 год, адзінае дзіця Зофіі Ясінскай, не мае бацькі… Данка прыводзіць маці. Не дапамагае пераліванне крыві. Хлопец слабее, зачынаецца агонія.
- Тадзік чуеш, польская армія вяртаецца, салдаты пяюць - кажа яму праз слёзы маці...".
Единственный не польский источник – это воспоминания местной белорусской женщины, напечатанные в своё время в газете «Погоня». Она вспоминала, что мать ребёнка кричала и проклинала собственно не советских солдат, а тех взрослых, кто дал бутылку с горючей смесью в руки её сына. “...Дырэктар воцатнай фабрыкі, сабраў гімназістаў, хлопцаў 14-16 гадоў і раздаў ім бутэлькі з бензінам. Гімназісты падпальвалі імі савецкія танкі. Пасля аднаго забітага хлопца бальшавікі прывязалі да танка і працягулі яго цела па ўсёй Дамініканскай (зараз Савецкая) вуліцы. Можа сёння нехта палічыць дырэктара воцатнай фабрыкі героем. Але я асабіста чула, як няшчасная маці таго хлопца праклінала не саветы, а таго, хто падбухторыў яе сына і даў яму ў рукі бутэльку з бензінам...”.
Про самого Тадика Ясенского известно не много. Например, что как ребёнок из бедной семьи в начале 1930-х годов он был на содержании у сотрудника местной (существовала такая общественная практика ) полицци Францишека Ясенвеского. В том же документе указан и адрес, по которому он жил с матерью – улица Бонифратерская № 9 (сегодня – угол Свердлова и Моциалистической). Сам Тадик, вроде бы, похоронен на старых католическом кладбище, где на каплице уже в наше время была помещена памятная таблица. В самой Польше имя Ясинского уже давно стало символом национальной истории. Сразу в нескольких городах в его честь названы улицы…
Эпизод о котором идёт речь обычно приводят по книге Grażyna Lipińska. Jeżeli zapomne o nich. – Warszawa, 1990. – S. 21.
В вышедшей не так давно в "Архэ" статье Анджэя Почобута он описан следующим образом (цитирую на языке оригинала):
“…Паразы ўсё больш распальвалі нянавісць Саветаў да абаронцаў Гродна. Цяпер ніякай літасці да іх чырвонаармейцы не мелі. Адзін з найбольш драматычных момантаў абароны Гродна звязаны з асобай 13-гадовага харцера Тадэвуша Ясінскага, які з бутэлькай з бензінам падкраўся да савецкага танка. Дзіця кінула бутэльку, але яе не запаліла. Відавочна гэта было недзе ў баку ад асноўных мейсцаў баёў, таму што Саветы яго злавілі і прывязалі на перадзе танка. Танк з прывязаным дзіцём ехаў па Гродне. Абаронцы стралялі па танку і хлопчык быў моцна паранены.
- Машына едзе ўперад, а я атупелая на ўсё што адбываецца вакол лячу проста на яе. Не чую крыку Данкі, якая бяжыць за мной… Страшны гук слімака… і танк затрымоўваецца перада мной. На лбе танка распятае дзіця, хлопчык. Кроў з ягоных ранаў ручайкамі плыве па жалезу. Мы з Данкай пачынаем адвязваць распятае і спутанае вяроўкамі рукі хлопчыка. (…) З танка выскаквае танкіст з браўнінгам у руце – пагражае нам, з суседняга дому з поднятым у гару кулаком выбягае малады габрэй, ахрыплым голасам крычыць – у нечым нас і хлопчыка абвінавачвае. Для мяне яны не існуюць. Я бачу толькі поўныя страха і мукаў вочы дзіцяці. І бачу як ягоныя рукі з бязмежным даверам выцягваюцца да мяне. Высокая Данка адным рухам здымае дзіця з танку і кладзе на насілкі (…) У шпіталі нас акружаюць сёстры, дактары, хворыя. – Хачу каб прыйшла мама – просіць дзіця. Называецца ён Тадэвуш Ясіньскі, яму 13 год, адзінае дзіця Зофіі Ясінскай, не мае бацькі… Данка прыводзіць маці. Не дапамагае пераліванне крыві. Хлопец слабее, зачынаецца агонія.
- Тадзік чуеш, польская армія вяртаецца, салдаты пяюць - кажа яму праз слёзы маці...".
Единственный не польский источник – это воспоминания местной белорусской женщины, напечатанные в своё время в газете «Погоня». Она вспоминала, что мать ребёнка кричала и проклинала собственно не советских солдат, а тех взрослых, кто дал бутылку с горючей смесью в руки её сына. “...Дырэктар воцатнай фабрыкі, сабраў гімназістаў, хлопцаў 14-16 гадоў і раздаў ім бутэлькі з бензінам. Гімназісты падпальвалі імі савецкія танкі. Пасля аднаго забітага хлопца бальшавікі прывязалі да танка і працягулі яго цела па ўсёй Дамініканскай (зараз Савецкая) вуліцы. Можа сёння нехта палічыць дырэктара воцатнай фабрыкі героем. Але я асабіста чула, як няшчасная маці таго хлопца праклінала не саветы, а таго, хто падбухторыў яе сына і даў яму ў рукі бутэльку з бензінам...”.
Про самого Тадика Ясенского известно не много. Например, что как ребёнок из бедной семьи в начале 1930-х годов он был на содержании у сотрудника местной (существовала такая общественная практика ) полицци Францишека Ясенвеского. В том же документе указан и адрес, по которому он жил с матерью – улица Бонифратерская № 9 (сегодня – угол Свердлова и Моциалистической). Сам Тадик, вроде бы, похоронен на старых католическом кладбище, где на каплице уже в наше время была помещена памятная таблица. В самой Польше имя Ясинского уже давно стало символом национальной истории. Сразу в нескольких городах в его честь названы улицы…
Aleksandr_Sever Re: Тадик Ясински - легенда или быль
« Ответ #4 : 06 Март 2012, 12:00:29 »
Гражина Липинская была стороной заинтересованной, участник антисоветского сопротивления, както связана и с польской разведкой, насколько я помню. Поэтому ее сообщения не следует слепо принимать на веру. Идеология была не только у Советов, но и у поляков тоже, а методы идеологии 30-х годов XX века всем знакомы - новое мифотворчество. В противовес этому мифу красноармейская пресса распространяла рассказ о гродненском мальчике-проводнике советских танкистов. Где правда зарыта, нам в отсутствие свидетелей, боюсь, уже не разобраться.